یک شوک دیگر به دیپلماسی روحانی؛ فیصل علیه ایران
دیدار در نیویورک
درست یک هفته قبل (اول مهرماه ٩٣) بود که محمد جواد ظریف و سعود الفیصل وزیرخارجه عربستان سعودی در نیویورک با یکدیگر دیدار کردند. ظریف این دیدار را گشایش فصل تازه ای در روابط دو کشور و در راستای استقرار صلح و امنیت بین المللی و منافع امت مسلمان توصیف کرد.
دیدار دو وزیرخارجه یک ساعت به طول انجامیده بود و همانطور که قابل حدس بود بیش از همه به مسائل مبارزه با تروریست و امنیت منطقه مربوط می شد. ظریف در این باره گفته بود: «ما امیدواریم که این فصل تازه در راستای برقراری صلح و امنیت منطقه ای و جهانی و پاسداری از منافع همه ملت های مسلمان جهان فصلی ثمربخش باشد.»
سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی نیز در پی این دیدار، اظهار داشت: ما با آگاهی از اهمیت و حساسیت این بحران و فرصتی که برای مقابله با آن پیش رو داریم معتقدیم که با استفاده از این فرصت مغتنم و اجتناب از اشتباهات گذشته می توانیم در مقابله با این بحران بسیار حساس به توفیق برسیم. هر دو کشور در منطقه کشورهای با نفوذی هستند و همکاری میان آنها اثرات غیرقابل انکاری در استقرار صلح و امنیت منطقه ای و جهانی خواهد داشت.»
تاکیدات هر دو طرف در مورد مبارزه با تروریسم در منطقه قابل توجه بود اما از سوی دیگر در سطحی خارج از دیدارهای دوجانبه عربستان ایران را متهم به حمایت از تروریست کرده است. این تکرار همان ادعای نخست‌وزیر انگلستان در سازمان ملل بود. پس از آنکه حسن روحانی روز چهارشنبه با دیوید کامرون در نیویورک دیدار کرد، او روز پنجشنبه در جریان سخنرانی‌اش در سازمان ملل ایران را متهم کرد که از تروریست حمایت می‌کند.
گفته‌های جدید وزیرخارجه عربستان را نیز می‌توان در همین چارچوب ارزیابی کرد.
الفصیل که کشورش حامی تمام عیار گروه های تروریستی در منطقه است در شرایطی که سعی داشت چهره یک حامی حقوق بشر و ضد تروریست را نشان دهد، در مصاحبه با سی ان ان می گوید: عربستان سعودی از مخالفان میانه رو سوریه حمایت می کند.
وی در ادامه مدعی شد: «نظام سوریه اولین حامی تروریسم و مسئول بروز حوادث فعلی این کشور است و بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در آینده این کشور نقشی ندارد. وزیر امور خارجه عربستان سعودی همچنین ادعا کرد که بشار اسد رییس جمهور سوریه نخستین حامی تروریسم است»
فصیل بدون اشاره به کمک های تسلیحاتی کشورش به گروه های تروریستی در سوریه گفت: «اوضاع سوریه بزرگترین فاجعه انسانی قرن را رقم زده است.»
نقش عربستان درحمایت از تروریست
این درحالی که ارتباط و حمایت‌های عربستان سعودی، به خصوص رئیس دستگاه اطلاعاتی سابق این کشور، بندر بن‌سلطان از گروه‌های تروریستی مورد تایید همه کارشناسان مسائل خاورمیانه است. حمایت عربستان از گروه‌های تکفیری و تروریست در منطقه که یا توسط بندربن‌سلطان و دستگاه اطلاعاتی عربستان راه‌اندازی شده و یا توسط آنها تغذیه مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی می شدند، آنقدر گسترش پیدا کرد که عربستان مجبور شد این شاهزاده سعودی را کنار بگذارد. بندر اجرا کننده سیاست‌های ضدسوری آمریکا و اسرائیل در منطقه بود. او سالها در آمریکا به عنوان سفیر عربستان حضور داشت و اسرائیلی‌ها با حضور او در راس دستگاه اطلاعاتی عربستان احساس ناراحتی نمی‌کردند.
پس از آنکه آمریکا نتوانست با حمایت های همه جانبه به سوریه حمله نظامی کند، چرخش در سیاست خارجی آمریکا در منطقه مشاهده شد. همان زمان بندر بن‌سلطان در یک خبر غیرمنتظره راهی بیمارستان شد تا کتف دستش را عمل کند و جای خود را به یکی دیگر از شاهزاده‌های سعودی داد. تلاش‌های او برای بازگشت به دستگاه اطلاعاتی نیز مثمرثمر نبود. اندکی بعد ارتش سوریه توانست در مناطقی که تحت تسلط شورشیان مسلح بود به پیروزی‌هایی مهمی دست پیدا کند و شهر حمس را از شورشیان بازپس گیرد. به دنبال آن انتخابات سوریه برگزار شد و اسد ضمن تغییر در قانون اساسی بار دیگر به ریاست‌جمهوری برگزیده شد. ریاست‌جمهوری که اتفاقا این بار نه مادام‌العمر بلکه با تغییر قانون اساسی محدود شده بود.
شورشیان سوری که از کشورهای مختلف دنیا، به ویژه از انگلستان راهی سوریه شده بودند، با ممانعت کشورهایشان برای بازگشت روبه‌رو شدند. اندکی بعد بخش عمده‌ای از آنها از منطقه غربی عراق و زیر پرچم داعش سر بیرون آوردند.
با روی کار آمدن حسن روحانی یکی از نقاط چالش برانگیز سیاست‌خارجی ایران حل مساله رابطه تیر وتار ایران و عربستان بود. در سالهای آخر دولت دهم ایران از دولت بشار اسد حمایت می‌کرد و عربستان به طور آشکار و نهان برای براندازی دولت قانونی در سوریه تلاش می‌کرد. بسیاری بر این باور بودند که با توجه به ارتباط نزدیک هاشمی رفسنجانی با پادشاه سعودی این رابطه هم می‌تواند اصلاح شود و هم امنیت را در منطقه برقرار کند، اما هاشمی رفسنجانی حاضر به سفر به عربستان نشد و گفت که این سفر در شرایط فعلی (سال گذشته همین موقع) بی‌ثمر است.
صحبت های اخیر وزیر خارجه عربستان درباره سپاه و حزب‌الله در شرایطی بیان می‌شود که کارشناسان و ناظران سیاسی در منطقه، از نقش موثر این نیروها در شکست داعش خبر می‌دهند. اظهارات سعودالفصیل دو نکته را آشکار می‌سازد. اول: شکاف میان ایران و عربستان همچنان باقی است و با یک دیدار نمی‌توان امیدوار به نزدیکی این دو کشور با نفوذ در منطقه بود. دوم: مهمترین دیدارهای ایران در نیویورک ثمر چندانی برای دستگاه دیپلماسی ایران به همراه نداشته است.
یک شوک دیگر به دیپلماسی روحانی؛ فیصل علیه ایران
